ՀՀ ԳԱԱ Կենդանաբանության և հիդրոէկոլոգիայի գիտական կենտրոն (Կենդանաբանություն. մակաբուծաբանություն. էկոլոգիա)

Կենդանի նյութի կազմավորման մակարդակները, հատկությունները և ֆունկցիաները: Գրգռականությունը որպես կենդանի նյութի կարևորագույն և համընդհանուր հատկություն, դրա դրսևորումները կենդանի օրգանիզմների տարբեր խմբերում:

Կենդանիների ընդհանուր բնութագիրը: Կենդանիների դերը երկրագնդի էկոհամակարգերում: Կենդանիների երկրաբանական նշանակությունը:

Կենդանիների բազմազանությունը և դասակարգման ընդհանուր սկզբունքներն ու խնդիրները: Ֆիլետիկ և ‎ֆենետիկ դասակարգում: Կենդանական աշխարհի հիմնական ‎ֆիլոգենետիկ ճյուղերը և ընդհանուր դասակարգումը: Կենդանական աշխարհի ընդհանուր ֆիլոգենետիկ ծառը:

Երկրագնդի կենդանաշխարհագրական բաժանումը: Կենդանաշխարհագրական շրջանները:

Հասկացություն լանդշաֆտների մասին: Հայաստանի ցամաքային էկոհամակարգերն ու լանդշաֆտները: Հայաստանի վերընթաց լանդշաֆտային գոտիները:

Կենդանիների գոյության միջավայր: Օրգանիզմների հարմարողականությունը միջավայրի պայմաններին: Շրջակա միջավայրի որակ: Կենդանի օրգանիզմները որպես կենսաբացահայտիչներ:

Օրգանիզմների վրա էկոլոգիական գործոնների ազդեցության ընդհանուր օրինաչափությունները (օպտիմումի կանոն, էկոլոգիական տոլերանտություն, գործոնների փոխազդեցություն): Կենսաձևեր։

Կենսացիկլերը և միջավայրի պայմանների սեզոնայնությունը` ձմեռային և ամառային քուն, դիապաուզա, չու, այլն: Լուսապարբերականություն:

Կենդանիների հիմնական կերային խմբերը` բուսակեր, գիշատիչ, սապրո‎ֆագ, նեկրո‎ֆագ և այլն: Կենդանիների տրո‎ֆոէներգետիկ դերի քանակական գնահատումը էկոհամակարգերում:

Կենդանիների տարածումը պայմանավորող գործոնները: Սահմանափակող գործոն: Հասկացություն արեալի մասին: Էնդեմիկ, ռելիկտային, կոսմոպոլիտ կենդանատեսակներ:

Արեալի ձևավորման երկրաբանական նախադրյալները: Արեալների ձևերը: Արեալների Էվոլյուցիոն փոփոխությունները:

Կենդանիների հաղորդակցման ձևերը պոպուլյացիայում՝ տեսողության, լսողության, հոտառության, հպումների միջոցով: Վարքը և հարմարվածությունը:

Վարքի տեսակները՝ բնածին և ձեռքբերովի, անհատական և խմբային վարք:

Կենդանիների կերային և տարածական փոխհարաբերություններով պայմանավորված վարքի առանձնահատկությունները:

Վերարտադրողական վարք: Բեղունություն և սերնդի պահպանում: Սերնդի խնամք:

Բնական պաշարները և դրանց դասակարգումը: Ռեսուրսների ճգնաժամ: Էկոլոգիական անվտանգություն:

Վնասակար և օգտակար կենդանիներ: «Վնասատու» հասկացության համեմատական բնույթը: Կենդանիները որպես մարդու առողջության ռիսկի գործոն:

Վնասատուների դեմ պայքարի բացասական հետևանքները: Պայքարի անվտանգ միջոցներ` հասկացություն կենսաբանական պայքարի մասին: Գիշատիչների և մակաբույծների դերը կենսաբանական պայքարում:

Օտարածին և ինվազիվ տեսակներ՝ տարբերությունները և վտանգները բնիկ տեսակների համար: Կենդանիների կլիամայավարժեցում` արդյունքները և հետևանքները: Հայաստանում կլիամայավարժեցրած կենդանիները:

Կենսաբազմազանությունը որպես կենսոլորտի հիմք: Կենդանական աշխարհի արդի վիճակը, պահպանության խնդիրները: Կարմիր գիրք: Հայաստանի Կարմիր գիրքը: Բնության հատուկ պահպանվող տարածքներ (ԲՀՊՏ-ներ): Հայաստանի ԲՀՊՏ-ները:

Հայաստանի ‎ֆաունայի ձևավորման պատմությունը, առանձնահատկություններն ու համառոտ բնութագիրը: Կենդանիների տարածումը` կապված ժամանակակից աշխարհագրական և ուղղաձիգ գոտիականության հետ:

Մթնոլորտային օդի պահպանության հիմնախնդիրը համամոլորակային համատեքստում և Հայաստանի Հանրապետությունում:

Ջրային ռեսուրսներն ու դրանց պահպանության հիմնախնդիրը համամոլորակային համատեքստում և Հայաստանում: Սևանի հիմնախնդիրը:

Հողային ծածկույթը և նրա պահպանության հիմնախնդիրները աշխարհում համամոլորակային համատեքստում և Հայաստանում:

Անտառային էկոհամակարգերի պահպանության խնդիրները համամոլորակային համատեքստում և Հայաստանում:

Շրջակա միջավայրի աղտոտման հետ կապված առողջապահական հիմնախնդիրները համամոլորակային համատեքստում և Հայաստանի Հանրապետությունում :

Բնության և հասարակության փոխհարաբերությունների զարգացման հեռանկարները: Նոոսֆերայի իդեալական և կայուն զարգացման հիմնախնդիրը:

Կենսաերկրաքիմիական ցիկլեր: Կենսական տարրերի շրջապտույտը կենսոլորտում (ածխածնի, թթվածնի, ազոտի, ֆոսֆորի և ծծումբի շրջապտույտներ): Կենդանի օրգանիզմների դերը այդ գործընթացներում:

Կենդանաբանության ուսումնասիրության ավանդական և ժամանակակից մեթոդները: Աշխարհագրական Տեղեկատվական Համակարգերի (GIS) կիրառությունը կենդանաբանության հիմնախնդիրների ուսումնասիրության գործում:

Միջազգային համագործակցությունը էկոլոգիական հիմնախնդիրների լուծման ուղիների շուրջ: Կազմակերպություններ և միջազգային համաձայնագրեր:

Օրգանական աշխարհի զարգացման ապացույցները՝ հնէաբանական, ձևաբանական, սաղմնաբանական, բջջաբանական, կենսաքիմիական, կենդանաշխարհագրական:

Օրգանական աշխարհի զարգացման հիմնական ուղղությունները /կենսաբանական առաջադիմություն, կենսաբանական հետադիմություն/ և ուղիները /արոմոր‎ֆոզ, իիոադապտացիա, դեգեներացիա/:

Տեսակը որպես կարգաբանության հիմնական միավոր: Տեսակի չափանիշները: Ներ- և վերտեսակային խմբեր: Տեսակի կենսաբանական և տիպոլոգիական կոնցեպցիան: Կենդանաբանական նոմենկլատուրայի հիմունքները: Անվանումներ: Ախտորոշում: Տիպային տեսակ: Տիպային սերիա: Նոմենկլատուրային էթիկա:

Միկրոէվոլյուցիա: Տեսակառաջացման հիմնական ձևերը. Դիվերգենտ տեսակառաջացում (սիմպատրիկ և ալոպատրիկ): Հիբրիդացման դերը տեսակառաջացման գործընթացներում:

Պոպուլյացիա: Պոպուլյացիայի գենետիկական և էկոլոգիական բնութագիրը: Էվոլյուցիոն գործընթացները պոպուլյացիայում:

Մակրոէվոլյուցիա: Տարամիտում (դիվերգենցիա), համամիտում (կոնվերգենցիա), էվոլյուցիայի զուգահեռ ընթացք: Ժամանակակից կարգաբանական համակարգը որպես օրգանական աշխարհի զարգացման արտացոլում:

Միաբջիջ և բազմաբջիջ կենդանիներ: Բազմաբջջայնության առաջացման տեսությունները: Բազմաբջջայնության կենսաբանական նշանակությունը:

Կենդանիների համաչափության հիմնական ձևերը, դրանց հարմարողական նշանակությունը: Ասիմետրիայի երևույթը էմբրիոգենեզում: Մետամերիան որպես համաչափության հատուկ ձև:

Բազմացման հիմնական ձևերը (անսեռ, սեռական) և դրանց տարատեսակները: Սեռական պրոցեսի էվոլյուցիա:

Բաժանասեռության և հերմա‎ֆրոդիտիզմի երևույթը, դրանց կենսաբանական նշանակությունը, առավելություններն ու թերությունները:

Սեռական բջիջներ: Կառուցվածքը, ֆունկցիաները: Գամետոգենեզ:

Սեռի որոշման գենետիկական մեխանիզմները՝ քրոմոսոմային, գենոտիպային, ֆենոտիպային:

Բեղմնավորման ձևերը: Զարգացում առանց բեղմնավորման՝ կուսածնություն: Կուսածնության տեսակները և կենսաբանական նշանակությունը:

Բազմացման ձևերի հերթափոխման երևույթը կենդանիների կենսացիկլում, դրա կենսաբանական նշանակությունը:

Օնտոգենեզ: Օնտոգենեզի փուլերը և դրանց բնութագիրը:

Սաղմնային զարգացում: Տրոհում: Գաստրուլացում: Մեզոդերմի առաջացում: Հյուսվածքների ձևավորում: Առաջնային օրգանոգենեզ:

Մարմնի խոռոչի զարգացումը և ձևափոխությունները, հիմնական ֆունկցիաները և էվոլյուցիան: Պարենքիմատոզ, առաջնային և երկրորդային խոռոչ ունեցող կենդանիներ:

Ուսմունք սաղմնային թերթիկների մասին: Կինոբլաստ, ‎ֆագոցիտոբլաստ: Երկշերտ, եռաշերտ կենդանիներ:

Սաղմնային թաղանթներ: Անամնիաներ և ամնիոտներ` նրանց համեմատական բնութագիրը, ներկայացուցիչները:

Կենդանիների ցամաք դուրս գալը և դրա հետ կապված մոր‎ֆոֆունկցիոնալ ձևափոխությունները:

Թռչունների հարմարվածության առանձնահատկությունները` կապված թռիչքի հետ:

Ձկների հարմարվածությունը ջրային կենսակերպին: Ձկների բազմացման առանձնահատկությունները:

Հետսաղմնային զարգացման ձևերը: Զարգացման ուղիղ և անուղղակի ձևեր: Աճի տեսակները (իզոմետրիկ, ալոմետրիկ): Կերպարանափոխություն՝ ձևերը և կենսաբանական նշանակությունը: Թրթուրային փուլ, թրթուրների ձևերը և կենսաբանական նշանակությունը կենսացիկլում: Նեոտենիա:

Կենդանի օրգանիզմների միջև գոյություն ունեցող փոխհարաբերությունները: Ներտեսակային փոխհարաբերություններ. Մրցակցություն, փոխօգնություն, մակաբուծություն, կանիբալիզմ:

Կենդանի օրգանիզմների միջև գոյություն ունեցող փոխհարաբերությունները: Միջտեսակային փոխհարաբերություններ. Մրցակցություն, սիմբիոզ (մուտուալիզմ, կոոպերացիա, կոմենսալիզմ, ամենսալիզմ, մակաբուծություն):

Կենդանի օրգանիզմների միջև գոյություն ունեցող փոխհարաբերությունները: Գիշատչություն: Գիշատիչ-զոհ փոխհարաբերությունները և հարմարանքները՝ կապված կենսակերպի հետ:

Մակաբուծությունը որպես կենդանի օրգանիզմների փոխհարաբերույթունների ձև: Մակաբուծության ծագումը և էվոլյուցիան: Հասկացություն հիպերմակաբուծության մասին: Մակաբույծների կառուցվածքային առանձնահատկությունները՝ կապված մակաբուծային կենսակերպի հետ:

Մակաբույծների տարածվածությունը բնության մեջ: Մակաբույծի տիրոջ օրգանիզմ մուտք գործելու ուղիները: Տիրոջ օրգանիզմում մակաբույծի տեղափոխությունը և տեղակայումը տարբեր օրգաններում:

Մակաբույծների տեսակները ըստ տեղակայման վայրի և մակաբուծության տևողության /էկտո- և էնդոմակաբույծներ, ժամանակավոր և մշտական մակաբույծներ/:

Մակաբույծների զարգացումը տիրափոխությամբ: Մակաբույծների տերերի տեսակները /վերջնական, միջնորդ, լրացուցիչ միջնորդ, պահեստային/: Հասկացություն բիո- և գեոհելմինթների մասին:

Նախակենդանիների ընդհանուր բնութագիրը, բազմազանությունը, ֆիլոգենետիկ փոխհարաբերությունները, դասակարգումը, դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:

Աղեխորշավորների և Ctenophora տիպի ընդհանուր բնութագրերը, բազմազանությունը, դասակարգումը, ‎ֆիլոգենետիկ փոխհարաբերությունները, դերը կենդանական աշխարհի Էվոլյուցիայում:

Տափակ որդերի ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Կլոր որդերի ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը: Նեմերտինների և կլոր որդերի ‎ֆիլոգենետիկ փոխհարաբերությունները:

Օղակավոր որդերի ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը և էվոլյուցիոն նշանակությունը:

Փափկամարմինների ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Փշամորթների ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Հոդվածոտանիների ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Խեցգետնակերպեր՝ ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Սարդակերպեր` ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Բազմոտանիներ` ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Միջատներ` ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Քորդավորների ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Նշտարիկ: Նստակյաց կենսակերպը և դեգեներացիան նշտարիի օրինակով: Անգանգերի ծագումը: Էկտո- և էնդոբրոնխիատա:

Ողնաշարավորների ենթատիպ՝ ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Ձկներ` ընդհանուր բնութագիրը, ծագումը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Երկկենցաղները որպես առաջին ցամաքային կենդանիներ: Երկկենցաղների ծագումը, ընդհանուր բնութագիրը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Սողունների ընդհանուր բնութագիրը, բազմազանությունը, դասակարգումը, ծագումը, էվոլյուցիոն նշանակությունը:

Թռչունների ծագումը, ընդհանուր բնութագիրը, բազմազանությունը, դասակարգումը:

Կաթնասունների ընդհանուր բնութագիրը, բազմազանությունը, դասակարգումը, ծագումը և էվոլյուցիան:

Ծածկույթներ: Ծածկույթների առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր կարգաբանական խմբերում:

Կմախք: Կմախքի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր կարգաբանական խմբերում:

Շարժման ձևերի և շարժողական ապարատի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր կարգաբանական խմբերում:

Մարսողական համակարգ: Մարսողական համակարգի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր կարգաբանական խմբերում:

Շնչառական համակարգ: Շնչառական համակարգի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր կարգաբանական խմբերում:

Արյունատար համակարգ: Արյունատար համակարգի հիմնական ձևերը, առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր տաքսոնոմիական խմբերում:

Արտաթորության համակարգ: Արտաթորության համակարգի կառուցվածքի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր խմբերում:

Սեռական օրգանների կառուցվածքը, առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր տաքսոնոմիական խմբերում: Սեռական և արտաթորության համակարգերի փոխհարաբերությունները և կապը ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր դասերում:

Նյարդային համակարգ: Նյարդային համակարգի կառուցվածքի առանձնահատկությունները, էվոլյուցիոն փոփոխությունները անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների տարբեր տաքսոնոմիական խմբերում:

Անողնաշար և ողնաշարավոր կենդանիների զգայարանները (շոշափելիքի, համի, հոտառության, լսողության և հավասարակշռության, տեսողության), դրանց կառուցվածքի առանձնահատկությունները և էվոլյուցիոն փոփոխությունները: